ZAŁOŻYCIELE

Maria Okońska urodziła się w 1920 roku w Warszawie jako córka Jadwigi z domu Korszonowskiej i Ludwika Okońskiego. Miała starszego brata Włodzimierza i siostrę bliźniaczkę, Wandę, która zmarła w wieku 3 lat. Brat został księdzem, znanym duszpasterzem młodzieży. Ojca nigdy nie poznała, bo zaginął przed jej narodzeniem (poszedł na wojnę jako ochotnik) w 1920 roku, ale to on swoją postawą "wychowywał" ją do prawdziwej miłości Ojczyzny - wiedziała, że nie może zmarnować jego krwi i ofiary. Podczas II wojny światowej prowadziła jako sodalistka konspiracyjną pracę wśród młodzieży. Zbierała kilkuosobową grupę dziewcząt, mówiła do nich pogadanki, następnie odpowiedzialność za grupę przekazywała tzw. instruktorce. Instruktorki formowała osobno. Swoim oddziaływaniem objęła około 600 dziewcząt. Bez długich poszukiwań - mówiła później - jako nagła pewność i świadomość przyszło zrozumienie, że walczyć o wolność Polski i budować nową Polskę, to znaczy wychowywać siebie i innych. W związku z tym podejmowała tematy istotne dla młodzieży: dotyczące sensu życia, szczęścia,  miłości Boga do człowieka oraz świętości. Studiowała na dwóch fakultetach: psychologię z pedagogiką oraz filologię polską, pracowała zawodowo. Z tego też względu zajęcia z dziewczętami prowadziła wieczorami.

Ksiądz Stefan Wyszyński, późniejszy Prymas Polski, jest współzałożycielem i duchowym ojcem wspólnoty Instytutu. Już podczas pierwszego spotkania (w 1942 roku, jako profesor Seminarium Włocławskiego i kapelan w Zakładzie dla Ociemniałych w Laskach /k Warszawy) tak bardzo sobą zachwycił dziewczęta i wzbudził tak wielkie zaufanie, że bez wahania postanowiły powierzyć mu swoją ideę. Próbowałam sobie uświadomić – pisze po latach Maria Okońska – co na mnie zrobiło tak wielkie wrażenie, co mnie w tym człowieku tak zachwyciło, porwało, po prostu zabrało? Już wtedy miałam przekonanie, że jest on najbardziej ze wszystkich ludzi, których spotkałam, podobny do Pana Jezusa.

Więcej zob. http://instytut-wyszynskiego.pl/index.php/pl/ojciec

KALENDARIUM INSTYTUTU PRYMASA WYSZYŃSKIEGO

1941 rok – powstała idea Miasta Dziewcząt. Maria Okońska do głębi uświadomiła sobie ogrom zła istniejącego na świecie. Zapragnęła uczynić coś, co by powiększyło panowanie Chrystusa w sercach ludzi. Zrozumiała, że takie odrodzenie dokonać się może za pośrednictwem Maryi przez polską kobietę. W tym celu postanowiła założyć instytucję wychowawczą, tzw. Miasto Dziewcząt, w którym byłyby szkoły, teatry, kościoły i szpitale, gdzie przebywałyby dziewczęta z różnych środowisk, stanów, a potem wracały, zanosząc tę ideę do swoich domów i miejsc pracy. Maria zdawała sobie sprawę, że dla takiego dzieła musi powstać wspólnota ludzi całkowicie oddanych tej idei.

26 sierpnia 1942 roku – podczas konspiracyjnego obozu u sióstr Niepokalanek w Szymanowie odbyło się pierwsze spotkanie dziewcząt (na czele z Marią Okońską), które zdecydowały się poświęcić życie idei Miasta Dziewcząt. Ponieważ było ich osiem, nazwały się Ósemką, a jako program duchowy przyjęły osiem błogosławieństw. Za swoją patronkę obrały Maryję, Królową Polski, nie wiedząc wtedy, że 26 sierpnia jest dniem Matki Bożej Częstochowskiej.

1 listopada 1942 roku – w Zakładzie dla Ociemniałych w Laskach/k Warszawy odbyło się pierwsze spotkanie Ósemki z ks. prof. Stefanem Wyszyńskim, specjalistą z zakresu katolickiej nauki społecznej (zainicjowane przez panią Halinę Dernałowicz).

10 sierpnia 1943 roku – Ksiądz Wyszyński zgodził się być Ojcem duchowym Ósemki. Następnie postawił dziewczętom wymagania w zakresie rzetelnej duchowej formacji, głosił rekolekcje oraz wykłady z katolickiej nauki społecznej, spowiadał, rozmawiał z nimi, zalecał studia pod kątem Miasta Dziewcząt (pedagogikę, medycynę, psychologię, itp.). Maria Okońska powołała tzw. Trio, czyli założycielski zarząd Zespołu (Maria Okońska , Lilka czyli Maria Wantowska i Janina Michalska) pod bezpośrednim kierownictwem ks. Wyszyńskiego.

1 sierpnia 1944 roku – wybuchło Powstanie Warszawskie, do którego dziewczęta z Ósemki poszły z programem maryjnym i apostolskim. Pracowały i modliły się, tworząc na początek powstańczy punkt modlitwy. Maria Okońska napisała odezwę do ludności stolicy zatytułowaną Nowa mobilizacja walczącej Warszawy, w której wzywała do nowenny od 15 do 26 sierpnia (spowiedź i Komunia święta,  Różaniec). Z tekstem Mobilizacji trójka dziewcząt dotarła do Komendy IV Rejonu i została zaprzysiężona jako żołnierze łączniczki w szeregach Armii Krajowej. Wydrukowany na plakatach tekst umieściły na murach i schronach, prowadziły modlitwy, organizowały życie sakramentalne dla żołnierzy i ludności cywilnej. 26 sierpnia, kiedy Warszawa została okrutnie zbombardowana, dziewczęta nie załamały się w wierze, ale uświadomiły sobie, że ludzie giną w dniu Matki Bożej Częstochowskiej, umierają po Komunii świętej, w stanie łaski uświęcającej – że uratowane zostały dusze setek mieszkańców stolicy. W tym czasie ksiądz Wyszyński był kapelanem sióstr i ośrodka dla dzieci ociemniałych w Laskach oraz kapelanem powstańczym AK Radwan III dla żołnierzy walczących w Kampinosie.

8 września 1944 r. – dziewczęta złożyły Bogu w ofierze swoje życie i umiłowaną ideę Miasta Dziewcząt za ocalenie księdza Wyszyńskiego. Powstanie potraktowały jako pielgrzymkę na Jasną Górę.

7 października 1944 roku - po upadku Powstania, dziewczęta tworzące tzw. Trio dotarły do Lasek. Razem ze swoim duchowym Ojcem odmówiły dziękczynne Magnificat za ocalenie. Z Lasek wyruszyły na Jasną Górę, gdzie dotarły 13 października. Początkowo zamieszkały w prywatnym domu przy ul. Św. Rocha. Pracowały w kuchni Rady Głównej Opiekuńczej u Sióstr Zmartwychwstanek.

Styczeń 1945 roku – po przesunięciu się frontu Ósemka znalazła schronienie w klasztorze paulińskim na "Pokojach Królewskich" razem z grupą tułaczy ze zburzonej stolicy i tam rozpoczęły swój nowicjat. Pełną aprobatę na pozostanie na Jasnej Górze otrzymały od Ojca w lutym 1945 roku.

26 sierpnia 1945 roku – członkinie Instytutu złożyły pierwsze przyrzeczenia oddania się na całkowitą służbę Bogu w świecie, w powstającej wspólnocie (miało to miejsce podczas rekolekcji ks. Stefana Wyszyńskiego, który po zakończeniu wojny został mianowany rektorem Seminarium Duchownego i wrócił do Włocławka).

1945/1946 rok – dziewczęta podjęły studia na różnych kierunkach (m.in. na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim).

1946 rok – Ósemka rozpoczęła jawną pracę wśród młodzieży maturalnej i akademickiej, prowadząc letnie i zimowe obozy. Potrzebne środki materialne zdobywała drogami kościelnymi oraz poprzez Polski Czerwony Krzyż. Pracę kontynuowała przez cały rok w tzw. "Ogniskach". Obozy młodzieżowe rodziły powołania do życia zakonnego, do Ósemki, wychowywały do życia w miłości małżeńskiej i rodzicielskiej. Wkrótce w powojennej Polsce zaczęto likwidować kościelne dzieła wychowawcze, zamykać szkoły istniejące nawet podczas okupacji niemieckiej. Wzmogło się prześladowanie Kościoła, także Ósemki.

2 lutego 1947 roku – Ojciec Święty Pius XII wydał konstytucję apostolską Provida Mater Ecclesia, którą zatwierdził instytuty świeckie jako nową formę życia w Kościele. Ósemka odnalazła w niej kształt swojego powołania.

Ok. 1947 roku – zaczęła się pogłębiać maryjna duchowość członkiń Instytutu zgodnie z duchem św. Ludwika Grignon de Monfort i postacią ojca Maksymiliana Kolbego. Pogłębianie duchowości maryjnej łączyło się z coraz głębszym zaangażowaniem w sprawy Kościoła i nauką o mistycznym Ciele Chrystusa wg nowej encykliki Piusa XII Mystici Corporis. Maryjna służba Ósemki rozwijała się w kierunku niesienia pomocy Kościołowi poprzez modlitwę i osobistą ofiarę, ze względu na nasilające się w Polsce prześladowanie Kościoła, zwiększającą się ateizację i demoralizację.

1948 rok – Maria Okońska i Maria Wantowska zostały aresztowane. Swoje uwięzienie uważały za wielką łaskę – spotykając się z ludźmi będącymi daleko od Boga, w więziennych warunkach dawały świadectwo swojej wiary. Dzięki interwencji Ojca Instytutu jako biskupa lubelskiego, po trzech miesiącach wyszły na wolność. Instytut liczył już wtedy kilkanaście osób. Po wyjściu z więzienia nadal prowadził obozy wakacyjne, ale w mniejszych grupkach. Rozpoczął także pracę apostolską w parafiach wśród dziewcząt, młodzieży szkolnej i pozaszkolnej oraz w duszpasterstwie akademickim.

2 marca 1950 roku w warszawskim Karmelu cała Ósemka oddała swoje życie i "wszystko swoje", w tym ideę Miasta Dziewcząt, za życie i misję Ojca.

5 sierpnia 1952 roku na ręce Prymasa Polski złożyły śluby wieczyste pierwsze trzy członkinie, które tworzyły tzw. Trio: Maria Okońska, Maria Wantowska i Janina Michalska.

25 września 1953 roku po aresztowaniu Prymasa Wyszyńskiego, zgodnie z aktem oddania się Matce Bożej za Ojca, Maria Okońska pojechała na Jasną Górę, aby zostać "więźniem" Matki Bożej Jasnogórskiej. Ósemka podjęła stałą adorację, ograniczając kontakty z ludźmi, rozpoczęła nawiedzanie warszawskich kościołów, pielgrzymki na Jasną Górę i nocne czuwania w intencji uwięzionego Prymasa. Maria Okońska z innymi członkiniami Instytutu pomagała ojcom Paulinom w organizowaniu rocznicowych obchodów związanych z trzechsetleciem cudownej obrony Jasnej Góry przed Szwedami.

Po 1953 roku – w sytuacji prześladowania Kościoła członkini Ósemki uznały, że nie ma możliwości realizacji Miasta Dziewcząt. Całe swoje życie poświęciły Matce Bożej – „Miastu Bożemu” (Civitas Dei).

1956 rok – po przewiezieniu Prymasa Polski z Prudnika do Komańczy, Maria Okońska, Janina Michalska i Maria Wantowska zaczęły odwiedzać uwięzionego Prymasa Wyszyńskiego. W tym czasie powstały Ustawy wspólnoty, która otrzymała nazwę Instytut Pomocnic Maryi Jasnogórskiej. Były to pierwsze Ustawy Instytutu, stanowiące źródło wszystkich następnych redakcji. W 1957 roku zostały one zatwierdzone przez Prymasa Wyszyńskiego "ad experimentum", a w następnych latach poprawiane i w dalszym ciągu zatwierdzane "ad experimentum". W 1981 roku zostały zatwierdzone "do zachowywania" przez umierającego kardynała Stefana Wyszyńskiego.

1957 rok – po uwolnieniu Księdza Prymasa z więzienia (w październiku 1956 r.) rozpoczęła się Wielka Nowenna oraz wędrówka Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej przez diecezje i parafie. Prymas Wyszyński powołał Komisję Maryjną Episkopatu oraz wspomagający jej prace Instytut Prymasowski Ślubów Narodu na Jasnej Górze. Jego głównym celem była praca nad realizacją Jasnogórskich Ślubów Narodu. Instytut upowszechniał teksty, ulotki, hasła, afisze itp. związane z programami kolejnych lat Wielkiej Nowenny.

21 lipca 1958 roku Instytut Prymasowski na Jasnej Górze został zaatakowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. To wydarzenie ostatecznie przekreśliło nadzieje na realizację idei tzw. Miasta Dziewcząt. Forma się zmieniła, ale jej istota została jednak taka sama, tzn. odrodzenie Polski przez Królową Polski.

Lata 1956 - 1965 – podczas 9 lat Wielkiej Nowenny Ósemka pracowała na Jasnej Górze: członkinie wygłaszały prelekcje, wspierały duszpasterstwo materiałami przepisywanymi na maszynie, organizowały pielgrzymki zawodowe i stanowe na Jasną Górę oraz Warszawską Pielgrzymkę Pieszą. Angażowały się w prace na rzecz oddawania się Matce Bożej za Kościół różnych parafii, grup młodzieży i starszych, Soborowego Czynu Dobroci, idei Nawiedzenia Obrazu Matki Bożej. Kiedy ze szkół usunięto kapłanów i siostry zakonne, wiele członkiń zgłosiło się, aby jako osoby świeckie prowadzić katechizację, nawet za cenę przerwania studiów czy pracy zawodowej.

Członkinie Ósemki pracowały i apostołowały w Instytucie Prymasowskim na Jasnej Górze i w Warszawie, w archiwum i wydawnictwie dzieł Prymasa Tysiąclecia, w Komisji Maryjnej i Podkomisji do spraw duszpasterstwa kobiet, w domach rekolekcyjnych, w Rodzinie Rodzin, w ruchu Pomocników Matki Kościoła, w katechizacji, na placówkach zagranicznych, w zawodach świeckich, także wśród ludzi, pozostających często poza Kościołem.

1981 rok – po śmierci Stefana Kardynała Wyszyńskiego Maria Okońska zwróciła się z prośbą do arcybiskupa Józefa Glempa, nowego Prymasa Polski, z prośbą o zatwierdzenie Instytutu.

1986 rok – Rada Naczelna Instytutu dostosowała Ustawy do przepisów Kodeksu Prawa Kanonicznego i przedstawiła je Kongregacji d.s. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego.

26 sierpnia 1988 roku – Instytut został erygowany na prawie diecezjalnym dekretem Prymasa Polski Józefa Glempa jako Instytut Świecki Pomocnic Maryi Jasnogórskiej, Matki Kościoła.

20 grudnia 1988 roku – Ustawy Instytutu zostały zatwierdzone na sześć lat dekretem Księdza Prymasa Glempa.

1993 rok – Instytut Prymasowski Ślubów Narodu na prośbę członkiń ksiądz Prymas Józef Glemp przekształcił w Instytut Prymasowski Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Celem Instytutu Prymasowskiego w nowym kształcie jest zachowanie i upowszechnianie dziedzictwa Prymasa Tysiąclecia (służą temu wydawnictwo Soli Deo i księgarnia. Instytut wydaje i gromadzi książki Księdza Prymasa, opracowania i prace naukowe).

1995 rok – Rada Naczelna dokonała koniecznych zmian w Ustawach, dostosowując je do zmieniających się warunków życia oraz działalności i rozwoju Instytutu.

25 marca 1996 roku – poprawione Ustawy zostały zatwierdzone dekretem księdza biskupa Kazimierza Romaniuka, ordynariusza diecezji warszawsko-praskiej, na terenie której znajduje się dom główny Instytutu.

1997 rok – Instytut skierował do Kongregacji do spraw Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego prośbę o uznanie Instytutu na prawie papieskim. Prośba, którą przekazał ksiądz biskup Kazimierz Romaniuk, została poparta listami polecającymi Prymasa Polski i zainteresowanych biskupów diecezjalnych znających pracę Instytutu.

31 maja 1998 roku – Kongregacja specjalnym dekretem ogłosiła Instytut Świecki Pomocnic Maryi Jasnogórskiej, Matki Kościoła instytutem na prawie papieskim.

2005 rok – na krótko przed odejściem do Domu Ojca Papież Jan Paweł II zasugerował zmianę nazwy instytutu na Instytut Prymasa Wyszyńskiego.

1 stycznia 2006 roku – Instytut zmienił nazwę na Instytut Prymasa Wyszyńskiego.

2008 rok – podczas Kongresu Generalnego Instytutu został zatwierdzony Regulamin do Ustaw.